ทัศนธาตุ เส้น

ความรู้เรื่อง ทัศนธาตุ : เส้น

    เส้นเกิดจากการเคลื่อนที่ของจุด (Moving dot) จำนวนมาก ไปในทิศทาง ที่กำหนด หรือเกิดจาก จุดหลาย ๆ จุด ที่ต่อเนื่องกันไปใน ทิศทาง เดียวกัน

    เส้นเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของงานทัศนศิลป์ เส้นมีลักษณะแตกต่างมากมาย แต่ก็มีพื้นฐานจาก 2 ลักษณะ คือ เส้นตรง เส้นโค้ง เพราะเส้นทั้ง 2 ลักษณะนี้ สามารถคลี่คลายเป็น เส้นลักษณะอื่นๆ ได้อีกหลายลักษณะ อาทิเช่น เส้นฟันปลา หรือเส้นซิกแซก เกิดจากเส้นตรงหลายเส้น เส้นคลื่น เกิดจากเส้นโค้งหลายเส้น เป็นต้น


        
    เส้นเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของงานทัศนศิลป์ เส้นมีลักษณะแตกต่างมากมาย แต่ก็มีพื้นฐานจาก 2 ลักษณะ คือ เส้นตรง เส้นโค้ง เพราะเส้นทั้ง 2 ลักษณะนี้ สามารถ คลี่คลายเป็น เส้นลักษณะอื่นๆ ได้อีกหลายลักษณะ อาทิเช่น เส้นฟันปลาหรือเส้นซิกแซกเกิดจากเส้นตรงหลายเส้น เส้นคลื่น เกิดจากเส้นโค้ง หลายเส้น เป็นต้น

   



    เส้น จะมีปฏิกิริยาโต้ตอบกับสายตาของมนุษย์ให้เคลื่อนที่ไปตามลักษณะของเส้น ได้เป็นอย่างดีเราจะเห็นเส้นในการเคลื่อนไหวของมนุษย์ เส้นรูปทรงของสัตว์ วัตถุและธรรมชาติที่แตกต่างกัน รูปลักษณะของเส้นเหล่านี้ไม่ว่าจะเป็นเส้น ที่ ปรากฏตามสายตา (Visual Elements) หรือเส้นที่ที่ปรากฏในความคิด (Conceptual Elements) ก็ตาม สามารถทำให้เกิดความรู้สึก ต่าง ๆ เช่น ตื่นเต้น สงบราบเรียบ นิ่มนวล ร่าเริง เคร่งขรึม อ่อนหวาน เป็นต้น เส้น จึงเป็นองค์ประกอบหนึ่ง ที่สามารถถ่ายทอดความรู้สึกของผู้สร้างงานศิลปะ ให้ผู้อื่นสัมผัสได้เป็นอย่างดี

ความรู้สึกที่เกิดจากลักษณะของเส้น

    1. เส้นตรง (Staight Line)





    หมายถึงเส้นตรงในทิศทางใด ทิศทาง หนึ่ง ให้ความรู้สึก แข็ง แรง แน่นอน หยุดนิ่ง ถูกต้อง ตรง เข้มแข็ง ไม่ประนีประนอม รุนแรง เด็ดเดี่ยว ให้ความรู้สึกหยาบและการเอาชนะ เส้นตรงใช้มากในทัศนศิลป์ประเภท งานออกแบบ โคยเฉพาะการออกแบบจัดนิทรรศการ เพราะมีความสัมพันธ์ กับการออกแบบด้านอื่น ๆ เช่น พื้นที่ วัสดุ และงบประมาณ เป็นต้น
   
    2. เส้นโค้ง (Curved Line)



    เส้นโค้ง ให้ความรู้สึกมีการเคลื่อนไหว เส้นโค้ง มีหลายลักษณะ คือเส้นโค้งน้อย ๆ หรือเป็นคลื่นน้อย ๆ ให้ความรู้สึกสบาย เปลี่ยนแปลงได้เลื่อนไหลต่อเนื่อง คลายความกระด้าง มีความ กลมกลืน ในการเปลี่ยนทิศทาง มีความเคลื่อนไหวช้า ๆ สุภาพ เย้ายวน มีความเป็น ผู้หญิง นุ่มนวล และอิ่มเอิบ ถ้าใช้ เส้นแบบนี้มากเกินไป จะให้ความรู้สึกกังวล เรื่อย ๆ เฉื่อยชา ขาดจุดหมาย แต่สำหรับงานออกแบบจัดนิทรรศการ เส้นโค้ง ทำให้งานออกแบบ มีความน่าสนใจ


    3. เส้นฟันปลาหรือเส้นซิกแซ็ก (Zigzag Line)





    เป็นเส้นตรงที่หักเหโดยกระทันหัน เปลี่ยนทิศทาง รวดเร็วมากทำให้ ประสาทกระตุก ให้ความรู้สึกรุนแรง ตื่นเต้น งานออกแบบจัดนิทรรศการ เส้นซิกแซก เกิดจากของเส้นตรงหลาย ๆ เส้นที่วางตำแหน่งทิศทางที่หักเห ทั้งทางตั้งและทางนอน ซึ่งถ้ามีการออกแบบ เส้นลักษณะนี้อย่างเหมาะสม ลงตัวแล้ว จะทำให้งานออกแบบนั้นมีความน่าสนใจ มีการนำสายตา บรรเทาความ แข็งกระด้างในการใช้เส้นตรง



ความรู้สึกที่เกิดจากทิศทางของเส้น

    เส้นทุกเส้นมีทิศทาง คือ ทางนอน ทางตั้ง หรือทางเฉียง ในแต่ละทิศทาง จะให้ความรู้สึก แตกต่างกัน ดังนี้

    1. เส้นนอน (Horizontals Line)





    เป็นเส้นเดินทางตามแนวนอน กลมกลืนกับ แรงดึงดูด ของโลก ให้ความรู้สึก ในทางราบ กว้าง พักผ่อน เงียบ เฉย สงบ นิ่ง เป็นสัญลักษณ์ของการพักผ่อน ผ่อนคลาย ที่ให้ความรู้สึก เช่นนี้มาจากท่าทางของคนนอนที่เป็นการพักผ่อน ไปจนถึง ความสงบ ที่เหมือนกับท่านอนของคน การใช้เส้นตรงแนวราบ ทำให้เนื้อที่สำหรับจัดนิทรรศการนั้น ดูกว้างขึ้น และเป็นการลดความสูงไปในตัว

   
    2. เส้นตั้ง (Vertical Line)





    เป็นเส้นที่มีลักษณะตรงกันข้ามกับเส้นนอน คือเป็นเส้นที่เดินทางในแนวดิ่ง ให้ความสมดุล มั่นคง แข็งแรง สูงสง่า พุ่งขึ้น จริงจัง ทั้งนี้มาจากท่าทางมนุษย์ เวลาตื่นตัวมีพลัง จะอยู่ในลักษณะยืนขึ้น มากกว่าการนอนราบ

    
    3. เส้นเฉียง (Diagonal Line)





    เป็นเส้นที่อยู่ระหว่างเส้นนอน กับเส้นตั้ง ให้ความรู้สึก เคลื่อนไหวไม่หยุดนิ่ง รวดเร็ว ไม่สมบูรณ์ ไม่มั่นคง ต้องการเส้นลักษณะอื่นมาช่วยให้มีความมั่นคง สมดุลขึ้น ให้ความรู้สึกพุ่งเข้า หรือพุ่งออกจากที่ว่าง ในงานออกแบบทัศนศิลป เส้นเฉียง ให้ประโยชน์ในการลดความกระด้าง จากการใช้เส้นตั้ง และเส้นนอน ให้ความรู้สึกเคลื่อนไหวไม่หยุดนิ่งและตื่นเต้น นอกจากนี้เส้นเฉียงสามารถ นำสายตาและ สามารถชึ้นำบางอย่างซึ่งกำลังเกิดขึ้นได้

;)...ติดตามตอนต่อไปจ้ะ